Ochrona wartości pokarmowej kiszonek - dedykowane rozwiązanie na problem zagrzewania
Zagrzewanie się kiszonek, zwłaszcza kiszonek z kukurydzy jest problemem generującym duże straty w gospodarstwach. W wyniku zagrzewania, kiszonki – także te wysokiej jakości – tracą swoją wartość pokarmową. Problem występuje zarówno w silosach, jak i w TMR na stołach paszowych i jest przyczyną pogłębiania efektu stresu cieplnego ze względu na ograniczenie pobrania suchej masy i składników odżywczych.
Proces zagrzewania się kiszonek rozpoczyna się od kontaktu kiszonki z powietrzem, co prowadzi do namnażania się bakterii tlenowych. W efekcie dochodzi do wzrostu pH kiszonki oraz aktywacji grzybów pleśniowych a w konsekwencji - wzrostu temperatury kiszonki. Jeśli proces zagrzewania rozpocznie się już w silosie, stabilność dawki TMR, dodatkowo natlenionej podczas mieszania będzie znacznie obniżona. W efekcie możemy spodziewać się dalszego, szybkiego wzrostu temperatury kiszonek na stole paszowym.
Jak kiszonki reagują na wzrost temperatury? Badanie w tym zakresie powinno być wykonane przy użyciu termometru. W podstawowym ujęciu można określić 3 zakresy temperatur dla kiszonek:
- optymalna: <20°C
- podwyższonego ryzyka: 20-30°C
- zagrzewanie kiszonki: >30°C
Wzrost temperatury skarmianych pasz obniża ich wartość pokarmową.
Do negatywnych skutków zagrzewających się pasz objętościowych zaliczamy:
- zmniejszone pobranie paszy,
- spadek produkcji mleka,
- spadek odporności zwierząt,
- wzrost komórek somatycznych mleka,
- ryzyko zatrucia mykotoksynami namnażających się grzybów,
- wzrost kosztów (konieczne staje się uzupełnienie dawki w pasze treściwe).
Poniższa tabela przedstawia negatywny wpływ zagrzewania kiszonek na ich wartość pokarmową, następujący wraz ze wzrostem temperatury pasz objętościowych względem temperatury optymalnej (<20°C):
| +10°C | +20°C | +30°C | |
| Straty energii (VEM) |
-7% |
-14% |
-21% |
| Straty białka (%) |
-5% |
-10% |
-15% |
Jak uniknąć strat w silosie?
W celu ograniczenia strat i zachowania stabilności tlenowej kiszonek, warto zwrócić uwagę na:
- sposób wybierania z silosu – starannie wybieraj kiszonki przy użyciu odpowiedniego sprzętu (wycinak szczękowy, frez),
- porządek przy pryzmie/silosie – nie zostawiaj luźnego, osypującego się materiału,
- tempo skarmiania – ok. 1,5-2 mb/tydzień, a świeża masa musi być wybierana regularnie i w odpowiedniej ilości,
- odkrywanie kiszonki w myśl zasady „mało a często” oraz przygotowanie pryzm i silosów podczas zbioru - dostosuj wielkość pryzmy do zużycia w celu ograniczenia kontaktu z tlenem, przez odpowiednie tempo wybierania,
- zabezpieczenie czoła silosu przy zastosowaniu preparatów ograniczających rozwój grzybów i bakterii,
- prawidłowe ubicie podczas zakiszania - zapewnij odpowiednie rozdrobnienie materiału i właściwą suchą masę. Materiał zbyt suchy (>40% s.m.) i słabo rozdrobniony trudno się ubija, przez co możliwe jest wnikanie powietrza wgłąb kiszonki,
- dokładne okrycie - zapewnij szczelne przykrycie i dociśnięcie folią na całej powierzchni.
W/w. czynniki spowodują ograniczenie wnikania niepożądanego powietrza do wnętrza kiszonek w silosie, co pozwala zachować ich wartość pokarmową na dłużej. Zaniedbania na tym etapie będą lawinowo przenosić się na utratę jakości kiszonek przez zwiększenie ich podatności na zagrzewanie.
Jak ograniczyć zagrzewanie TMR?
Pomimo wykorzystania wysokiej jakości kiszonek do przygotowania TMR, w okresie upałów może dochodzić do zagrzewania dawki na stole paszowym. Jest to skutek natlenienia kiszonek podczas mieszania oraz dostarczeniem łatwo fermentujących węglowodanów wraz z paszami treściwymi.
W celu ograniczenia zagrzewania TMR należy:
- zadawać świeży TMR wcześnie rano lub wieczorem, kiedy temperatury są najniższe,
- podzielić dobową dawkę TMR na porcje (rano i wieczorem) - mniejsza ilość TMR na stole ogranicza zagrzewanie, a częstsze zadawanie zachęca do większego pobrania,
- często podgarniać,
- stosować wentylatory nad stołem paszowym w celu poprawy cyrkulacji powietrza,
- zabezpieczać TMR preparatami ograniczającymi rozwój bakterii, grzybów i drożdży powodujących zagrzewanie.
Rozwiązaniem wspierającym utrzymanie wysokiej jakości kiszonek w okresie upałów są produkty z linii CoolCare, stworzone z myślą o walce ze stresem cieplnym i efektami wysokich temperatur.
Poznaj produkty z linii CoolCare: CoolTMR Sorbic, Fresh TMR P i Fresh TMR S.
CoolTMR Sorbic
Jest to sypki konserwant paszowy na bazie sorbinianu potasu, który wykazuje silne działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne. Dzięki CoolTMR Sorbic dawki zachowują świeżość przez dłuższy czas.
Stosowanie:
- w wozie paszowym: dokładnie wymieszać 300-1000 g CoolTMR Sorbic na 1 tonę kiszonek,
- na ściany kiszonek: 200 g CoolTMR Sorbic rozpuścić w 5 litrach wody i spryskać ścianę uzyskanym roztworem.
Fresh TMR P
Płynny konserwant paszowy z wieloskładnikową formułą kwasów organicznych i ich soli. Zalecany do konserwacji kiszonek i dawek pokarmowych TMR. Jest to preparat o silnym działaniu przeciwgrzybowym.
Stosowanie:
- w wozie paszowym: dokładnie wymieszać 2-2,5 kg Fresh TMR P na 1 tonę kiszonek,
- na ściany kiszonek: rozpuścić Fresh TMR P w wodzie w proporcji 1:1 i spryskać ścianę uzyskanym roztworem.
Fresh TMR S
Sypki konserwant paszowy z wieloskładnikową formułą kwasów organicznych i ich soli. Zalecanym do konserwacji kiszonek i dawek pokarmowych TMR. Jest to preparat o silnym działaniu przeciwgrzybowym.
Stosowanie:
- w wozie paszowym: dokładnie wymieszać 2,5-3,5 kg Fresh TMR S na 1 tonę kiszonek.
Już teraz zapytaj swojego doradcę De Heus o szczegóły i przygotuj się na nadchodzące upały!
