Bioasekuracja na fermach drobiu

Mięso drobiowe i inne produkty pochodzenia odzwierzęcego, produkowane niezgodnie z zasadami bioasekuracji, mogą być źródłem zakażenia ludzi groźnymi chorobami odzwierzęcymi spowodowanymi zarówno spożyciem skażonego mięsa, jak i bezpośrednim kontaktem ze zwierzętami. Jednym z najczęściej występujących bakteriologicznych zagrożeń pojawiających się w mięsie czy jajach jest salmonella. Leczenie zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella spp. może być szczególnie uciążliwe i problematyczne dla dzieci, a także osób starszych, które są najbardziej narażone na niebezpieczne skutki zakażenia. Z tego względu tak ważne jest, aby dbać o dobrostan zwierząt i warunki chowu od wylęgarni po fermy, a także o bezpieczeństwo produkcji w ubojniach.

Warto pamiętać o tym, że drób często przechodzi zakażenie w sposób bezobjawowy, a źródłem infekcji może być nie tylko drugi zarażony osobnik, ale także podawany pokarm i pasza, osoby opiekujące się stadem czy wszystkie sprzęty znajdujące się w zasięgu zwierzęcia. Stosowanie się do podstawowych zasad bioasekuracji chroni hodowcę przed stratami, a konsumentowi daje pewność, że nie znajdzie salmonelli w jajku i mięsie, które chce podać swoim bliskim.

Najważniejszą zasadą w hodowli drobiu jest „all in/all out”, czyli założenie, że na fermie powinna znajdować się jedna grupa wiekowa ptaków, a po opuszczeniu przez nią miejsca bytowania obiekt powinien zostać umyty, zdezynfekowany i wywietrzony, zanim pojawią się w nim kolejne zwierzęta. Bioasekuracja na fermach drobiu związana jest jednak nie tylko z przeprowadzeniem efektywnego mycia i dezynfekcji, ale także regularnym dbaniem o otoczenie, do którego zliczamy:

• wjazd na fermę i drogi wewnętrzne;
• ogrodzenie okalające fermę;
• budynki produkcyjne i pomieszczenia socjalne;
• silosy i stacje paszowe.

Niezwykle ważna jest również walka z owadami i gryzoniami, które stanowią realne zagrożenie dla zdrowia stada. Zapewnienie odpowiednich warunków bytowania to pierwszy krok do utrzymania stada w zdrowiu.

Drugim krokiem w bioasekuracji jest przejście do wieloetapowego procesu mycia i dezynfekcji kurnika, który to proces powinien być powtarzany regularnie po każdym zdaniu ptaków. Dezynfekcji podlega nie tylko linia pojenia i wnętrze kurnika, ale także całe wyposażenie, wszystkie sprzęty i pomieszczenia przylegające do hali produkcyjnej. Warto wspomnieć, że odkażanie będzie skuteczne tylko wtedy, kiedy zostaną wykorzystane odpowiednie środki o określonym stężeniu, na przykład woda amoniakalna. W przypadku przyjmowania nowego stada warto upewnić się o skuteczności przeprowadzonej dezynfekcji. Można to zrobić na przykład poprzez badanie mikrobiologiczne wymazów pobranych z różnych części budynku.  

Zgodnie z rozporządzeniem MRiRW z dnia 31 marca 2022 roku z dniem 7 maja weszły w życie nowe wymagania dotyczące zasad bioasekuracji na fermach drobiu. Tym samym wprowadzono bezwzględny zakaz pojenia drobiu wodą ze zbiorników, do których dostęp mają dzikie ptaki, oraz wnoszenia na teren fermy zwłok dzikich ptaków lub tusz gatunków łownych. Nakazano również utrzymywanie drobiu (z wyłączeniem kaczek i gęsi) w bezwzględnej izolacji od dzikich ptaków oraz zadawanie paszy i pojenie w zamkniętym lub osłoniętym pomieszczeniu w sposób uniemożliwiający kontakt z dzikimi zwierzętami. Konieczne jest ponadto dokonywanie codziennych przeglądów stad oraz prowadzenie dokumentacji klinicznej (i ewentualne usuwanie padłego drobiu), a także powstrzymanie się przed wykonywaniem czynności przy zwierzętach przez osoby, które w ciągu ostatnich 48 godzin brały udział w polowaniu. Dodatkowo w przypadku gospodarstw prowadzących działalność nadzorowaną wymagane jest stosowanie mat dezynfekcyjnych i innych środków bezpieczeństwa biologicznego. Istnieją trzy standardy przeprowadzania prób na obecność salmonelli w stadzie:

• próba czystościowa – pobierana z wnętrza kurnika po przeprowadzonym myciu i dezynfekcji, ale przed wstawieniem piskląt;
• próba jednodniowa – pobierana ze środowiska transportu piskląt z wylęgarni;
• próba podeszwowa – pobierana w 3–4 tygodniu chowu.

Próba podeszwowa jako jedyna z wymienionych jest wymagana urzędowo. Pobiera się ją za pomocą specjalnych nakładek na buty w rejonach największej aktywności ptaków. Jej wynik musi być znany, zanim zwierzęta trafią do rzeźni. Pozostałe próby mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa wstawiania do kurnika nowych piskląt. Wszystkie muszą być pobierane zgodnie z załączonymi instrukcjami, zabezpieczone termicznie i dostarczone do laboratorium przed upływem 24 godzin.

Walka z salmonellą i innymi bakteriami to społeczny obowiązek wszystkich ogniw tworzących łańcuch produkcji żywności. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat bioasekuracji i przeprowadzania prób, zapoznaj się z założeniami programu Salmonella Free firmy De Heus i skontaktuj się z nami!